Een apart hoofdstuk vormt de komst van de Christelijke Beschaving binnen onze huidige landsgrenzen. In een tijd dat Engeland en Ierland nog geen missionaris hadden gezien, vestigde zich een achterneef van niemand minder dan Jezus zelf zich in ons land! De eerste man die het Christelijk geloof wist te brengen was de Armeense bisschop Servaas. Zijn moeder was de zus van de Heilige Maagd Maria.Via het in zijn ogen veel te wulpse en wellustige Belgische Tongeren belandde hij in het veel minder losbandige Maastricht, waar zijn gouden lijkkist eens in de zeven jaar in grootse processie door de stad wordt gedragen. De Noordelijke Nederlanden moesten nog enkele eeuwen geduld hebben voor daar ook het 'licht van de Christelijke beschaving' werd ontstoken.
Is daar ooit onderzoek naar gedaan? Wat denken de Armeniërs zelf over dit verhaal? Kennen ze Sint Servaas, of is dit een Middeleeuws bedeksel?
Servatius, bisschop van Tongeren (opvolger van Maternus) en later Maastricht stamt volgens Maxime Yevadian en Georges Haïkan, twee Franse onderzoekers van Armeense afkomst van de universiteit van Aix-en-Provence, wel degelijk uit Armenië. In hun studie concluderen ze dat de elfde-eeuwse kroniek van Jocundus, een Franse monnik die over Servaas schreef, veel elementen bevat die kloppen. Jocundus schrijft in zijn Latijnse kroniek dat Servatius afstamt van een familie die een klooster in Jeruzalem heeft gesticht, hetgeen volgens de onderzoekers eveneens blijkt te kloppen.
Servaas brengt omstreeks 380 de bisschopszetel van Tongeren naar Maastricht om zodoende zichzelf en de kunstschatten te beschermen tegen aanvallen van de Hunnen. Hij sterft in 384 en wordt in Maastricht begraven. Aan hem heeft Maastricht haar opkomst te danken omdat zijn heiligenverering vele duizenden pelgrims naar de stad brengt. Na zijn dood wordt een tempel te zijner ere gesticht op de plaats van de huidige grafkerk. Het bekeringswerk van de bisschoppen reikt tot aan de grote rivieren. De handelsnederzetting en het kapittel van Sint Servaas staan rechtstreeks onder de keizers en koningen van het Heilige Roomse Rijk. Het kapittel van Sint Servaas is het oudste en rijkste van ons land met als bezittingen het Vrijthof, de Maasbrug, wijnbergen langs de Ahr en de Moezel alsmede elf dorpen.
